Arabuluculuk Nedir ?

- 6325 sayılı “Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu” ile hukuk sistemimize dahil olmuştur. Bu sayede, aslında toplumumuzda yeri çok eskiye dayanan bu sistemin hukuki düzende de yerini alması ve birtakım hukuki sonuçlar doğurması sağlanmıştır.
- Uyuşmazlığın, Tarafların üzerinde karşılıklı anlaştıkları, taraflar arası iletişimi kolaylaştıran, bağımsız ve tarafsız, üçüncü bir kişi nezdinde müzakere edilerek çözümlenmeye çalışıldığı bir süreçtir.
- Taraflar arasındaki uyuşmazlık ve bundan kaynaklı huzursuzluk neden ve sonuç ilişkilerini azaltarak iş ve kişisel ilişkileri koruyan işbirliğine dayalı bir kurumdur.
- Gerek mahkeme dışı gerekse mahkeme aşamasında, uyuşmazlığın Tarafların etkin katılımıyla çözülmesini sağlayan etkili bir çözüm yöntemidir. Kontrol ve karar taraflardadır.
- Uyuşmazlıların kısa sürede ve ekonomik bir biçimde çözümlenmesine hizmet eder.
- Yargılamadan daha esnektir. Taraflar, yargılamada uyulması gereken prosedüre (usul kuralları) tabi olmadıkları için özel çözümler ve yaratıcı sonuçlar çerçevesinde uzlaşma sağlayabilirler. Mahkeme tek bir karar verebilecekken, arabuluculuk her bir tarafın memnuniyetini sağlayabilecek çözüm seçenekleri ve esnekliği sunar.
- Arabuluculukta her iki taraf(lar) birden kazanır. Sürecin Kaybedeni Yoktur.
- Tarafların talepleri doğrultusunda gerçekleştirilen iradi bir müessesedir. Taraflar veya taraflardan biri görüşmelere devam etmek istemez ise; arabuluculuk sona erse de, tarafların diğer hukuki yollara başvurma hakları daima saklıdır.
- Tamamen gizlilik ilkesi dahilinde yürütülen bir süreçtir. Tarafların bu süreç için hazırlayıp sundukları bilgi ve belgeler, tüm katılımcılar için sıkı surette gizliliğe tabidir. İleride olası bir mahkeme sürecinde delil olarak ileri sürülemeyeceği gibi taraflar arabulucudan tanıklık etmesini de isteyemezler. Bu sayede taraflar korkusuzca ve özgürce fikirlerini ortaya koyarak ortak bir çözüm arayabilirler.
- Tarafların kendi çözümlerine bulmalarına yardımcı olan kolaylaştırıcı arabuluculuk şeklinde olabileceği gibi, bazı durumlarda arabulucunun uygun bir çözüme dair önerilerde bulunabileceği değerlendirici arabuluculuk şeklinde de gerçekleşebilir.

Arabulucu Ne Yapar ?

- Tarafsız ve bağımsız bir tür iletişim uzmanıdır. Taraflar arasındaki iletişimin doğru ve etkin bir şekilde gerçekleşmesine çalışır. Tarafların kopma noktasına gelen ilişkilerini yeniden yapılandırmaya yardımcı olur.
- Tarafların hiçbir şekilde baskı altında kalmadan, menfaatlerine en uygun çözümü bulmaları için rahat ve özgür bir müzakere ortamı sağlar.
- Uyuşmazlığın olası bir hukuki süreçte ortaya çıkabilecek ihtimallerinden çok tarafların anlaşmaya en uygun olduğu noktalarda buluşmalarına hizmet eder.
- Arabulucu taraflara rahat ve özgür bir müzakere ortamı yaratmak suretiyle, olabilecek “tüm çözüm önerilerinin” masaya konmasına ve bu çözüm önerileri arasından tarafların kendi çözümlerini kendilerinin bulmasına yardımcı olur.
- Uyuşmazlık konusu hususları ayıklayarak tarafların çözüme daha çabuk ulaşmalarını sağlar.
- Uyuşmazlık içinde bulunan tarafları bir çözüm üzerinde uzlaşmaları için zorlayamaz.
- Arabuluculuğun her aşamasında, tarafların gönüllüklerini kontrol eder.

Arabuluculuk Süreci Nasıl İşler ?

Arabuluculuk oldukça esnek bir çözüm olup, tarafların istekleri ön plandadır. Dolayısıyla; her arabuluculuk için tek bir modelden bahsedilemez. Ancak sürecin başlamasına ve işleyişine yönelik belli başlı kurallar ve uygulamalar mevcuttur.

Arabuluculuk Sürecinin Başlaması :

- Öncelikle, Arabuluculuk sürecinin başlayabilmesi için her iki tarafın/tarafların iradesi mevcut olmalıdır. Gönüllülük esastır. Arabulucuya gitmek isteyen taraf diğer tarafı arabuluculuğa davet edebilir.
- Taraflar, bizzat kendileri Arabuluculuk faaliyetini yürütecek arabulucu/lar konusunda karşılıklı olarak anlaşabilecekleri gibi, arabulucu seçimini tarafsız ve bağımsız başka bir kurum veya kuruluşa da bırakabilirler.
- Arabulucunun belirlenmesinin ardından, arabuluculuk faaliyetinin devamına ilişkin taraflar ve arabulucu arasında “Arabulucu Sözleşmesi” imzalanır.

Ön Görüşme :

Arabulucu, ortak toplantı öncesinde taraflar ve/veya kanuni temsilcileri ile temasa geçerek uyuşmazlık hakkında bilgi ve belge talep edebilir. Ön görüşmelerin yararları şunlardır.

- Arabuluculuk süreci, faydaları ve diğer çözüm yollarından farkı anlatılır.
- Arabulucunun uyuşmazlık hakkında daha detaylı bilgi edinmesine ve anlaşmayı etkileyebilecek ana hususları önceden öğrenmesine olanak sağlar.
- Taraflar açısından kabul edilebilir bir sonuca ulaşmada etkili olabilecek bilgilerin arabulucu tarafından saptanmasına hizmet eder.

Asıl Arabuluculuk Oturumları :

Arabulucu, tarafları ilk oturuma davet etmek için ortak bir gün ve saat kararlaştırır. Bu oturumlar, ortak ve/veya özel olarak birden fazla şekilde yapılabilir. Arabulucu gerek uyuşmazlığın niteliğine gerekse tarafların durumuna göre oturumları ne şekilde düzenleyeceğine karar verebilir.

Ortak Oturumlar :

Ortak oturumlarda taraflar ve kanuni temsilcileri bir aradadır. Müzakere sürecini arabulucu nezaretinde birlikte yürütürler. Ortak oturumlar;

- Tarafların birbirleriyle iletişim kurmalarını sağlar.
- Tarafların birbirlerine ait menfaatlerini ve ortak yönlerini daha iyi anlamalarına yardımcı olur.
- Hukuki durumlardaki güçlü ve zayıf noktalar ile çözüme ulaşılmaması halinde ortaya çıkacak sonuçları görmelerini sağlar.
- Tarafların uyuşmazlığı sona erdirecek çözümler üretmelerine ve bu üretilen çözümler üzerinde müzakere ederek, menfaatlerine uygun çözümler bulmalarına olanak tanır.

Özel Oturumlar :

Özel Oturumlarda tarafların her biri arabulucu ile özel olarak görüşür. Bu toplantılarda edinilen bilgileri, taraf izin vermedikçe arabulucu diğer tarafa açıklayamaz. Özel oturumlar;

- Tansiyonun düşmesine yardımcı olur.
- Tarafların birinin diğer tarafın bilmesini istemediği hususları arabulucuya anlatmasına, ortaya çıkarılması gerekli sorunlar varsa bunların açıklanmasına imkan tanır.
- Arabulucunun, tarafların çözüme ne kadar yakın olduklarını ölçmesine ve uzlaşma alanını belirlemesine olanak sağlar.

Arabuluculuğun Sona Ermesi :

Arabuluculuk süreci aşağıdaki hallerde sona erer.

- Tarafların anlaşmaya varması.
- Arabulucu tarafından bir sonuca varılamayacağının ve daha fazla çaba sarf edilmesinin gereksiz olduğunun arabulucu tarafından tespit edilmesi.
- Taraflardan birinin karşı tarafa veya arabulucuya, arabuluculuk faaliyetinden çekildiğini bildirmesi.
- Tarafların anlaşarak arabuluculuk faaliyetini sona erdirmesi.
- Uyuşmazlığın arabuluculuğa elverişli olmadığının tespit edilmesi.